Συγκροτώντας το αντίπαλο δέος στην Ευρώπη

Tου Γιάννη Μπουρνού*

Σε μια εποχή που η εθνοκεντρική ομφαλοσκόπηση -σε όλες τις πολιτικές της εκδοχές- επιχειρεί να κερδίσει έδαφος ως αμυντική κίνηση "απάντησης" στην κρίση με όρους προ-νεοφιλελευθέρης ιστορικής περιόδου, η Ευρωπαϊκή Αριστερά επέλεξε και στο 3ο Συνέδριό της να ακολουθήσει τον άλλο δρόμο, του νέου αριστερού διεθνισμού, που με αδυναμίες αλλά και πείσμα προσπαθεί να υπηρετήσει στα έξι σύντομα χρόνια της ύπαρξής της ως ευρωπαϊκό πολιτικό υποκείμενο.
Η “Ατζέντα για μια Κοινωνική Ευρώπη” (το κυρίως κείμενο θέσεων του 3ου Συνεδρίου), εμπλουτισμένη με τα είκοσι θεματικά ψηφίσματα που υιοθετήθηκαν από το Συνέδριο, συγκροτεί ένα συνεκτικό πλαίσιο δράσης και άμεσων απαντήσεων για την κρίση, την Ευρώπη και τον κόσμο, το οποίο διατρέχεται στο σύνολό του από το συνεκτικό νήμα του σοσιαλισμού με δημοκρατία και ελευθερία, του στρατηγικού, δηλαδή, στόχου του ΚΕΑ.

Ευρωπαϊκό πρόβλημα το χρέος
Στο 3ο Συνέδριο του ΚΕΑ, το ζήτημα του χρέους αναλύθηκε ως πρόβλημα ευρωπαϊκό κι όχι απλώς ως βαρίδι που πέφτει στην πλάτη μίας ή περισσότερων χωρών. Και στο σημείο αυτό είναι που το αίτημα για μια ευρωπαϊκή ρύθμιση του χρέους -που περνά μέσα και από τη διαγραφή μεγάλου μέρους του- αποτελεί σημείο σύγκρουσης με τη γερμανική κυβέρνηση και τους συμμάχους της, που επιχειρούν, απομονώνοντας και στοχοποιώντας σταδιακά τα “μαύρα πρόβατα” της Ευρωζώνης, να επιβάλλουν τη σκλήρυνση του Συμφώνου Σταθερότητας και τη θέσπιση τιμωρητικού μηχανισμού αποβολής από το Ευρώ. Το ΚΕΑ προειδοποίησε εγκαίρως ότι στόχος της νεοφιλελεύθερης πολιτικής πλειοψηφίας της Ε.Ε. δεν είναι η “τακτοποίηση” των δημοσιονομικών των “άτακτων” κρατών-μελών, αλλά η επιθετική αποξήλωση των κεκτημένων που κατακτήθηκαν μεταπολεμικά από τους ευρωπαϊκούς λαούς: του κοινωνικού κράτους, της κοινωνικής ασφάλισης, των συλλογικών συμβάσεων εργασίας, της δημόσιας παιδείας και περίθαλψης.

Νέα ηγεσία στο ΚΕΑ: “Από τον Ατλαντικό ώς τα Ουράλια”
Σε μια περίοδο ακραίων πολώσεων και αντιθέσεων στο ευρωπαϊκό τοπίο, το ΚΕΑ δεν γυρνά την πλάτη στον Νότο των PIIGS, ούτε περιορίζει την οπτική του στις χώρες-μέλη της Ε.Ε. Κι αυτό αποδείχτηκε περίτρανα από την επιλογή που έκανε το 3ο Συνέδριο, μεταβάλλοντας το καταστατικό του κόμματος, να εγκρίνει τη θέσπιση τεσσάρων αντιπροέδρων στο πλάι του νέου Προέδρου (Πιέρ Λοράν, Εθνικός Γραμματέας του Γαλλικού Κ.Κ.) και να εμπιστευτεί σ' αυτές τις θέσεις ευθύνης τρεις εκπροσώπους της αριστεράς του δοκιμαζόμενου μα και αγωνιζόμενου Νότου (Συνασπισμός, Κ.Κ. Ισπανίας, Μπλόκο της Αριστεράς Πορτογαλίας) και έναν εκπρόσωπο της Αριστεράς της Ανατολικής Ευρώπης (Κόμμα Μολδαβών Κομμουνιστών), που την τελευταία, μακρά περίοδο βρίσκεται αντιμέτωπη με την πιο επιθετική και απροσχημάτιστη αντικομμουνιστική εκστρατεία με τη βούλα του Συμβουλίου της Ευρώπης.

Να γειωθεί το ΚΕΑ ως δύναμη άμεσης παρέμβασης
Το σύνολο σχεδόν των παρεμβάσεων στο 3ο Συνέδριο φανέρωσαν την αγωνία αλλά και τη θέληση για ένα ΚΕΑ πιο αποτελεσματικό, πιο παρεμβατικό, πιο γειωμένο με τη βάση των κομμάτων που το συναποτελούν αλλά και με τους ευρωπαϊκούς λαούς. Γι' αυτό και μεγάλο μέρος της συζήτησης αφιερώθηκε στην ανάγκη να δυναμώσουν τα Δίκτυα και οι Ομάδες Εργασίας του ΚΕΑ, να έρθουν σε επαφή με περισσότερους κοινωνικούς φορείς, να γίνουν οι προεκτάσεις της Ευρωπαϊκής Αριστεράς σε κάθε θεματικό πεδίο όπου αναπτύσσονται αντιστάσεις.

Καμπάνια για ένα Ευρωπαϊκό Ταμείο αληθινής κοινωνικής ανάπτυξης
Πρώτο βήμα σ' αυτή την κατεύθυνση ήταν η έγκριση μιας μεγάλης πανευρωπαϊκής εκστρατείας για τη δημιουργία ενός “Ευρωπαϊκού Ταμείου για την Κοινωνική Ανάπτυξη”, σε ευθεία σύγκρουση με το περίφημο “Ευρωπαϊκό Ταμείο για την Οικονομική Σταθερότητα”, το οποίο η Ευρωπαϊκή Αριστερά αντιμετωπίζει ως μια πολεμική μηχανή ενάντια στους λαούς της Ελλάδας, της Ιρλανδίας και άλλων χωρών στο μέλλον¹.
Το διεκδικούμενο από το ΚΕΑ “Ευρωπαϊκό Ταμείο για την Κοινωνική Ανάπτυξη” θα έχει ως μοναδική του αποστολή τη χρηματοδότηση δημοσίων επενδύσεων για τη δημιουργία θέσεων σταθερής εργασίας και την πρόοδο της εκπαίδευσης, της έρευνας και της κατασκευής υποδομών για την περιβαλλοντική προστασία. Οι πόροι για το ταμείο αυτό μπορούν να προκύψουν, μεταξύ άλλων, από τη φορολόγηση των χρηματοπιστωτικών συναλλαγών και τον απευθείας χαμηλότοκο δανεισμό των κρατών από την ΕΚΤ, κόντρα στις απαγορεύσεις του Συμφώνου Σταθερότητας και όλων των μέχρι τώρα ευρωπαϊκών συνθηκών.
Οι λεπτομέρειες της καμπάνιας θα οριστικοποιηθούν στην 1η Σύνοδο της Εκτελεστικής Επιτροπής του ΚΕΑ, στις 15-16 Ιανουαρίου, στις Βρυξέλλες. Σε κάθε περίπτωση, στο πλαίσιο της καμπάνιας θα επιδιωχθεί η διοργάνωση κοινών δράσεων και εκδηλωσεων με συνδικάτα και κινηματικά δίκτυα, τόσο σε κεντρικό όσο και σε αποκεντρωμένο επίπεδο.

Πρωτοβουλία για ένα Βαλκανικό Δίκτυο της Αριστεράς
Ειδικό ενδιαφέρον για τη “γειτονιά” μας, όμως, έχει και η ειδική απόφαση του ΚΕΑ για αναβάθμιση της παρέμβασής του στον κρίσιμο γεωστρατηγικά χώρο των Βαλκανίων, απόφαση που προήλθε από τις επαφές του ΣΥΝ με ένα από τα νεοεισελθόντα μέλη του ΚΕΑ, το κόμμα “Βουλγαρική Αριστερά”. Μέσα από έναν κύκλο εκδηλώσεων και διαλόγου, το ΚΕΑ έχει ως στόχο τη δημιουργία ενός Βαλκανικού Δικτύου της Αριστεράς, που θα ασχοληθεί με ζητήματα όπως η ενέργεια και το περιβάλλον, η επέκταση του ΝΑΤΟ και η εγκατάσταση των “αντιπυραυλικών ασπίδων”, η διευρυνόμενη φτώχεια στην περιοχή κ.ά.

Η αμηχανία του Περισσού δύσκολα κρύβεται
Η αμηχανία της ηγεσίας του ΚΚΕ για τη ραγδαία ανάπτυξη και την αναβάθμιση του ρόλου και της παρουσίας του ΚΕΑ διεθνώς είναι παραπάνω από έκδηλη. Σε δισέλιδο άρθρο “γραμμής”, που δημοσιεύτηκε στον “Ριζοσπάστη”², επιχειρείται μια απίστευτη επίθεση λάσπης και διαστρέβλωσης των πολιτικών θέσεων και στόχων του ΚΕΑ: Η Ευρωπαϊκή Αριστερά περιγράφεται ως όργανο των μονοπωλίων και του “διεθνούς οπορτουνισμού” (sic) και τα Κομμουνιστικά Κόμματα που συμμετέχουν σ' αυτήν καλούνται από το αυτόκλητο “Διεθνές Καθοδηγητικό Κέντρο” του Περισσού να επιλέξουν αν θα υποκύψουν στο σχέδιο του ΣΥΝ και του οπορτουνισμού για την μετάλλαξή τους (!) ή θα επιλέξουν τον δρόμο της “κοινωνικοπολιτικής συμμαχίας” που προτείνει το ΚΚΕ -ακόμα κι αν αυτή, δια στόματος της γ.γ. του κόμματος, έχει ως πεδίο εφαρμογής της το εθνικό κράτος³. Εμφανής η παραδοξολογία, εμφανές και το διαζύγιο με τον μαρξισμό.
Φτάνει σε τέτοιο σημείο ο πανικός του Περισσού, ώστε να κατηγορήσει το ΚΕΑ μέχρι και για το ότι διοργάνωσε σκόπιμα το Συνέδριό του στις 3-5 Δεκέμβρη 2010, ώστε αυτό να συμπέσει με τη “Διεθνή Συνάντηση Κομμουνιστικών Κομμάτων” (στην οποία φιλοδοξεί να ηγεμονεύει το ΚΚΕ) και να εμποδίσει τη συμμετοχή πολλών Κ.Κ. σ' αυτή (!), τη στιγμή που η ημερομηνία διεξαγωγής του 3ου Συνεδρίου του ΚΕΑ είχε ήδη αποφασιστεί από τις 8-10 Ιανουαρίου 2010⁴!

Αντί επιλόγου
Το ΚΕΑ είναι ένα πολύ νεαρό και πρωτότυπο πολιτικό εγχείρημα. Παρ' όλες, όμως, τις διαφορετικές ιστορικές, ιδεολογικές και πολιτισμικές προσλαμβάνουσες των 38 κομμάτων που το συναποτελούν, έχει κάνει, από την πρώτη μέρα της ίδρυσής του, πριν 6 χρόνια, ένα πρώτο, πολύ σημαντικό βήμα: Απαντώντας με θετικό τρόπο στην κριτική της Μάρτα Χάρνεκερ προς την ιστορική αριστερά, έχει απορρίψει τις σταλινικές λογικές του “Καθοδηγητικού Κέντρου” και της πρωτοπορίας, του αυταρχισμού και της τυφλής αντιγραφής ξένων μοντέλων, και θεωρεί την ίδια του την ύπαρξη όχι αντικειμενικό στόχο, αλλά εργαλείο που θέλει να υπηρετεί (παρ' όλες τις αδυναμίες, τις δυσκινησίες και τις αντιφάσεις του) το κοινό μας πρόταγμα: ‎“Η Ευρωπαϊκή Αριστερά υποστηρίζει ένα όραμα για έναν ριζικά διαφορετικό κόσμο, για τη δημοκρατία, την ειρήνη και τονσοσιαλισμό. Η Ευρωπαϊκή Αριστερά είναι ανοικτή σε όσους επιθυμούν να στηρίξουν αυτό το πρόγραμμα. Επιθυμούμε έναν κόσμο ελευθερίας, δικαιοσύνης και ισότητας, δίχως καταπίεση, εκμετάλλευση, πολέμους, πείνα ή φτώχεια. Θέλουμε να κάνουμε αυτό το σχέδιο πραγματικότητα”⁵.

* Ο Γιάννης Μπουρνούς είναι μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής του Κόμματος Ευρωπαϊκής Αριστεράς

1. Ψήφισμα 3ου Συνεδρίου ΚΕΑ: “Για τη δημιουργία ενός Ευρωπαϊκού Ταμείου για την Κοινωνική Ανάπτυξη - Μια ισχυρή ευρωπαϊκή πρωτοβουλία” (σελ. 1).
2. "Ριζοσπάστης", 17/12/2010.
3. Συνέντευξη της Α. Παπαρήγα, "Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία", 19/12/2010.
4. βλ. http://www.european-left.org, ενότητα “News Archive”, Overview, page 7.
5. Επίλογος της “Ατζέντας για μια Κοινωνική Ευρώπη”.