Της Φλώρας Νικολιδάκη
ΑΥΓΗ, Ημερομηνία δημοσίευσης: 21/10/2011
Στη δεκαετία του '90 βρεθήκαμε μπροστά στην έννοια της «προεξόφλησης». Περίεργη λέξη. Στις οικονομικές μας συναλλαγές μέχρι την εμφάνιση της «προεξόφλησης», γνωρίζαμε την έννοια της «προκαταβολής». Η προκαταβολή δηλώνει την απόφαση του αγοραστή έναντι του πωλητή. Βεβαιώνει και καθιστά σίγουρο τον πωλητή, ο οποίος βρίσκεται στην ανασφαλή θέση να «δώσει», πριν «λάβει», ενώ ο αγοραστής βρίσκεται στη σαφώς ευκολότερη θέση να «δίνει» ενώ «λαμβάνει».
Η εμπειρία των συναλλαγών έχει κωδικοποιηθεί, έχει νομοθετηθεί, έχει πλαισιωθεί με κανόνες. Όλο αυτό αποτελεί πρόοδο. Μια κοινωνία είναι πολιτισμένη όταν αποκτά την ικανότητα να έχει κανόνες για τις συναλλαγές, να τους τηρεί και να προσφεύγει στη δικαιοσύνη όταν οι κανόνες παραβιάζονται. Η κοινωνία εκπαιδεύεται από την ύπαρξη των κανόνων. Το δίκαιο είναι σαφές: «Οι συμφωνίες πρέπει να τηρούνται». Η πείρα του εμπορίου είναι επίσης σαφής: ο λόγος, η πίστη είναι το πιο σίγουρο μέσο στις συναλλαγές. Τα παραπάνω αποτελούν θεμέλιο λίθο για τη συνοχή της ανθρώπινης κοινωνίας. Και ένα βασικό καθήκον για τους ασκούντες εξουσία είναι να δίνουν πρώτοι το παράδειγμα της τήρησης των κανόνων.
Στη χώρα μας, που έκανε ασφαλώς πρόοδο, υπήρχε πάντα ένα μεγάλο αγκάθι στη σχέση της εξουσίας με τους πολίτες. Οι κανόνες δεν ίσχυαν για όλους. Ούτε καν για τη συντριπτική πλειοψηφία. Ένα μεγάλο ποσοστό πολιτών, με τις πλάτες των κυβερνώντων, είχε την άνεση της μη τήρησης των κανόνων. Η κατάσταση αυτή ήταν μια από τις σοβαρότερες αιτίες στρεβλώσεων της κοινωνικής ζωής που καθιστούσε δύσκολο και τον δικό μας ρόλο. Τον ρόλο της αριστεράς. Γιατί το αγκάθι στη σχέση της εξουσίας με τους πολίτες δεν ήταν κυρίως η συνειδητή στάση ενός υπό εκμετάλλευση απέναντι στον εκμεταλλευτή του. Πράγμα για το οποίο παλεύει η αριστερά. Αλλά συνήθως αντίθεση ενός στενά οικονομικού συμφέροντος. Η λογική αυτή κυριάρχησε στις συνειδήσεις των ανθρώπων, με βασικό υπεύθυνο το ΠΑΣΟΚ. Ό,τι χειρότερο εμφανίσθηκε σε επίπεδο λαϊκής συνείδησης όλα αυτά τα χρόνια φέρει την υπογραφή ΠΑΣΟΚ.
Αισθάνομαι αφόρητη καταπίεση, σχεδόν απόγνωση ως γυναίκα, οργανωμένη στην αριστερά 38 χρόνια, από αυτή την κατάσταση. Γιατί κάθε φορά διαπιστώνω ότι δεν δίνεται η δυνατότητα, όταν το κίνημα βρίσκεται σε άνοδο, να τεθούν θέματα για τα οποία κυρίως οργανώθηκα στην αριστερά. Φαντάζομαι ότι υπάρχουν χιλιάδες άνθρωποι σαν και μένα. Κι αν αποφάσισα να γράψω αυτό το κείμενο είναι γιατί διαπιστώνω ότι υπάρχουν μέλη και στελέχη, π.χ. που ονομάζουν «άνοιξη» αυτό που συμβαίνει στις αραβικές χώρες, με δεδομένη τη θέση των γυναικών και των παιδιών στις συγκεκριμένες κοινωνίες. Κατά τη γνώμη μου αυτός ο ξεσηκωμός, μπορεί να δημιουργεί ένα έδαφος για να προχωρήσουν κάποιες προοδευτικές ιδέες στην κοινωνία, αλλά τίποτε άλλο. Η απόσταση των αραβικών λαών από τους λαούς της Ευρώπης σε ό,τι αφορά τη συνείδηση των δικαιωμάτων τους είναι μεγάλη.
Σήμερα, στην Ελλάδα του 2011, όποιο βήμα έγινε στη συνείδηση του «πολίτη» καταστρέφεται. Τα τελευταία χρόνια, με χαρά μου, διαπίστωνα ότι οι νέοι άνθρωποι ήθελαν να στηρίζονται στις δυνάμεις τους. Όλο και πιο συχνά συναντούσα ανθρώπους που απέρριπταν τη γνωστή διαδικασία του «λαδώματος» και της εξάρτησης από το ρουσφέτι. Κι αν κάτι με στενοχωρεί περισσότερο κι από την οικονομική ανέχεια είναι ότι υποχωρεί αυτή η κατάσταση που πήγε να διαμορφωθεί στις συνειδήσεις εργαζομένων και ελεύθερων επαγγελματιών. Και ενώ δεν βρήκαμε την ευκαιρία σαν κίνημα αριστερό, ριζοσπαστικό και πολιτιστικό νε θέσουμε επιτέλους τα ζητήματα του γάμου, της οικογένειας και των ανθρώπινων σχέσεων που διαμόρφωσε ο καπιταλισμός (που αν το είχαμε κάνει η κρίση του συστήματος θα είχε φανεί πολύ νωρίτερα), το 2010 ήρθε το Μνημόνιο. Που ένας πλαδαρός στη συνείδηση πολιτικός, ονόματι Πάγκαλος, το είδε σαν δώρο του θεού του και το κίνημα σαν την οικονομική καταστροφή του τόπου. Και όμως, σίγουρα είναι καταστροφή του μέχρι τώρα οικονομικού συστήματος στην Ελλάδα, με πρώτα θύματα τους εργαζόμενους και τη νεολαία, αλλά πριν απ' όλα είναι ηθική και πολιτιστική καταστροφή, πολύ μεγαλύτερων διαστάσεων από την οικονομία.
Γιατί τι σημαίνει για τη ζωή μας η «προεξόφληση μελλοντικής αξίας»;
Πρώτον, σημαίνει ότι ο άνθρωπος βρίσκεται αντιμέτωπος με το ερώτημα της αναγκαιότητας της ύπαρξής του. Η θεμελιώδης αρχή για την ισοτιμία των παραγωγικών δυνάμεων στο παραγόμενο αποτέλεσμα, δηλαδή εργασία και κεφάλαιο, αλλάζει. Οι ιδιοκτήτες του κεφαλαίου κατάφεραν να παράξουν προϊόντα χρήματος με μεγάλη κερδοφορία. Πόσο καταλάβαμε τη σημασία της εμφάνισης χρηματικών προϊόντων «προεξόφλησης μελλοντικής αξίας»; Μιας μελλοντικής αξίας που εξαρτάται από την ικανότητα του καθενός να εμφανίζει σε αυστηρά καθορισμένο χρόνο ένα ποσό χρήματος; Βιάζοντας κυριολεκτικά κάθε ανθρώπινη πραγματικότητα;
Η αλλαγή αυτή είναι μεγάλη. Έχει να κάνει με την ίδια την υπόσταση του ανθρώπου σαν απαραίτητο στοιχείο της διαδικασίας παραγωγής. Η αναμενόμενη διατροφική κρίση θα είναι το μεγαλύτερο στοίχημα στη διαδικασία της απαξίωσης του ανθρώπινου είδους. Θα γίνει κάτω από τη σημαία της προστασίας του πλανήτη, αλλά θα απομακρύνει για πρώτη φορά τον άνθρωπο από τις φυσικές πηγές διατροφής. Το κεφάλαιο αποσπώμενο από τον άνθρωπο, που είναι ο φυσικός του φορέας, ο κομιστής του, επιχειρεί μια παράλογη και ολοκληρωτική νίκη.
Όλη η αρχιτεκτονική της αριστεράς, ως πολιτικού εκφραστή των δυνάμεων της εργασίας, που χτίστηκε με την αυτοπεποίθηση που δημιούργησε το δίπολο «εργασία - κεφάλαιο», τίθεται σε αμφισβήτηση. Η κοινωνία αγωνιά να πάρει απαντήσεις και εμείς, στην προσπάθειά μας να προβάλουμε πολιτική λύση άμεσα, υποχρεωτικά ανακατευόμαστε στα αδιέξοδα της οικονομικής κρίσης του καπιταλισμού ως συστήματος. Ο γρίφος που έχουμε να λύσουμε είναι η προβολή άμεσης πολιτικής πρότασης και ταυτοχρόνως επεξεργασία «κυβερνητικού» χαρακτήρα προτάσεων, που θα αφήνουν στην άκρη την προσπάθεια του κεφαλαίου να εξασφαλίσει την εξουσία του στις νέες συνθήκες που διαμορφώθηκαν στον πλανήτη, με την εμφάνιση νέων διεκδικητών στη μοιρασιά, με την κλιματική αλλαγή και την εξάντληση φυσικών πόρων στρατηγικής σημασίας για το είδος ανάπτυξης που έχουμε γνωρίσει.
Ωστόσο αυτή τη φορά εμείς, οι δυνάμεις της εργασίας, έχουμε τη δυνατότητα περισσότερο από ποτέ να κατακτήσουμε την κυβερνητική εξουσία ακολουθώντας την τακτική της αποδιάρθρωσης του συστήματος από τώρα. Με την τακτική του να εμποδίζουμε στην πράξη της εφαρμογή των όρων που οι ταξικοί μας αντίπαλοι θεωρούν αναγκαίους. Έχουμε τη δυνατότητα, γιατί το κεφάλαιο ακολουθεί μια τυφλή και αυτοκαταστροφική -μοιραία- πορεία, ενώ εμείς σκεφτόμαστε. Και μπορούμε να προχωρούμε σε ενέργειες που δεν λαμβάνουν υπ'όψιν τη δική τους εξουσία. Για πρώτη φορά έχουμε αυτή τη δυνατότητα, όχι ως πείραμα, ως μια μεμονωμένη ενέργεια, αλλά συστηματικά, έτσι ώστε, σιγά-σιγά ή γρήγορα-γρήγορα να τους εκτοπίζουμε. Το έδαφος της Ευρώπης και ιδιαίτερα της Ευρωπαϊκής Ένωσης εκ των πραγμάτων βρίσκεται πιο κοντά στη δυνατότητα αυτή από οποιαδήποτε άλλη μεριά του κόσμου. Προφανώς και δεν θα έχουμε τέτοιου επιπέδου εξελίξεις σε χώρες όπου οι γυναίκες βρίσκονται σε κατάσταση «πράγματος», «αντικειμένου». Και δεν είναι βέβαια περίεργο πως οι πιο συντηρητικοί φορείς στον χώρο της αριστεράς αρέσκονται να πιστεύουν ότι μπορεί μια επανάσταση να ξεκινήσει και από χώρες όπου οι γυναίκες φορούν τσαντόρ.
Εμείς, οι δυνάμεις της εργασίας, έχουμε τη δυνατότητα να αλλάζουμε τον τρόπο παραγωγής μπροστά στα μάτια τους, κάτω από τη μύτη τους, γιατί δεν μπορούν πλέον να αντιδράσουν. Μπορούν μόνο να χτυπάνε. Αλλά αυτό ποτέ δεν ήταν αρκετό για να αναστείλει κοινωνικές διαδικασίες. Τώρα πρέπει να σκεφτόμαστε συνεχώς. Να δρούμε συνεχώς. Να μη μιλάμε πολύ. Να μην αποκαλύπτουμε τα σχέδιά μας, παρά μόνο όσο είναι απολύτως αναγκαίο.
Έρχεται ή ώρα που το αγαπημένο τους χρήμα θα καταργηθεί. Και το δρόμο τον άνοιξαν μόνοι τους. Αυτοί έφτιαξαν το «πλαστικό χρήμα», το «μελλοντικό χρήμα», το ΜΗ-χρήμα. Αυτή είναι η μοίρα τους: Να μας ανοίξουν τον δρόμο για την ελευθερία του ανθρώπου από τον καταναγκασμό της εξουσίας του κεφαλαίου.
ΑΥΓΗ, Ημερομηνία δημοσίευσης: 21/10/2011
Στη δεκαετία του '90 βρεθήκαμε μπροστά στην έννοια της «προεξόφλησης». Περίεργη λέξη. Στις οικονομικές μας συναλλαγές μέχρι την εμφάνιση της «προεξόφλησης», γνωρίζαμε την έννοια της «προκαταβολής». Η προκαταβολή δηλώνει την απόφαση του αγοραστή έναντι του πωλητή. Βεβαιώνει και καθιστά σίγουρο τον πωλητή, ο οποίος βρίσκεται στην ανασφαλή θέση να «δώσει», πριν «λάβει», ενώ ο αγοραστής βρίσκεται στη σαφώς ευκολότερη θέση να «δίνει» ενώ «λαμβάνει».
Η εμπειρία των συναλλαγών έχει κωδικοποιηθεί, έχει νομοθετηθεί, έχει πλαισιωθεί με κανόνες. Όλο αυτό αποτελεί πρόοδο. Μια κοινωνία είναι πολιτισμένη όταν αποκτά την ικανότητα να έχει κανόνες για τις συναλλαγές, να τους τηρεί και να προσφεύγει στη δικαιοσύνη όταν οι κανόνες παραβιάζονται. Η κοινωνία εκπαιδεύεται από την ύπαρξη των κανόνων. Το δίκαιο είναι σαφές: «Οι συμφωνίες πρέπει να τηρούνται». Η πείρα του εμπορίου είναι επίσης σαφής: ο λόγος, η πίστη είναι το πιο σίγουρο μέσο στις συναλλαγές. Τα παραπάνω αποτελούν θεμέλιο λίθο για τη συνοχή της ανθρώπινης κοινωνίας. Και ένα βασικό καθήκον για τους ασκούντες εξουσία είναι να δίνουν πρώτοι το παράδειγμα της τήρησης των κανόνων.
Στη χώρα μας, που έκανε ασφαλώς πρόοδο, υπήρχε πάντα ένα μεγάλο αγκάθι στη σχέση της εξουσίας με τους πολίτες. Οι κανόνες δεν ίσχυαν για όλους. Ούτε καν για τη συντριπτική πλειοψηφία. Ένα μεγάλο ποσοστό πολιτών, με τις πλάτες των κυβερνώντων, είχε την άνεση της μη τήρησης των κανόνων. Η κατάσταση αυτή ήταν μια από τις σοβαρότερες αιτίες στρεβλώσεων της κοινωνικής ζωής που καθιστούσε δύσκολο και τον δικό μας ρόλο. Τον ρόλο της αριστεράς. Γιατί το αγκάθι στη σχέση της εξουσίας με τους πολίτες δεν ήταν κυρίως η συνειδητή στάση ενός υπό εκμετάλλευση απέναντι στον εκμεταλλευτή του. Πράγμα για το οποίο παλεύει η αριστερά. Αλλά συνήθως αντίθεση ενός στενά οικονομικού συμφέροντος. Η λογική αυτή κυριάρχησε στις συνειδήσεις των ανθρώπων, με βασικό υπεύθυνο το ΠΑΣΟΚ. Ό,τι χειρότερο εμφανίσθηκε σε επίπεδο λαϊκής συνείδησης όλα αυτά τα χρόνια φέρει την υπογραφή ΠΑΣΟΚ.
Αισθάνομαι αφόρητη καταπίεση, σχεδόν απόγνωση ως γυναίκα, οργανωμένη στην αριστερά 38 χρόνια, από αυτή την κατάσταση. Γιατί κάθε φορά διαπιστώνω ότι δεν δίνεται η δυνατότητα, όταν το κίνημα βρίσκεται σε άνοδο, να τεθούν θέματα για τα οποία κυρίως οργανώθηκα στην αριστερά. Φαντάζομαι ότι υπάρχουν χιλιάδες άνθρωποι σαν και μένα. Κι αν αποφάσισα να γράψω αυτό το κείμενο είναι γιατί διαπιστώνω ότι υπάρχουν μέλη και στελέχη, π.χ. που ονομάζουν «άνοιξη» αυτό που συμβαίνει στις αραβικές χώρες, με δεδομένη τη θέση των γυναικών και των παιδιών στις συγκεκριμένες κοινωνίες. Κατά τη γνώμη μου αυτός ο ξεσηκωμός, μπορεί να δημιουργεί ένα έδαφος για να προχωρήσουν κάποιες προοδευτικές ιδέες στην κοινωνία, αλλά τίποτε άλλο. Η απόσταση των αραβικών λαών από τους λαούς της Ευρώπης σε ό,τι αφορά τη συνείδηση των δικαιωμάτων τους είναι μεγάλη.
Σήμερα, στην Ελλάδα του 2011, όποιο βήμα έγινε στη συνείδηση του «πολίτη» καταστρέφεται. Τα τελευταία χρόνια, με χαρά μου, διαπίστωνα ότι οι νέοι άνθρωποι ήθελαν να στηρίζονται στις δυνάμεις τους. Όλο και πιο συχνά συναντούσα ανθρώπους που απέρριπταν τη γνωστή διαδικασία του «λαδώματος» και της εξάρτησης από το ρουσφέτι. Κι αν κάτι με στενοχωρεί περισσότερο κι από την οικονομική ανέχεια είναι ότι υποχωρεί αυτή η κατάσταση που πήγε να διαμορφωθεί στις συνειδήσεις εργαζομένων και ελεύθερων επαγγελματιών. Και ενώ δεν βρήκαμε την ευκαιρία σαν κίνημα αριστερό, ριζοσπαστικό και πολιτιστικό νε θέσουμε επιτέλους τα ζητήματα του γάμου, της οικογένειας και των ανθρώπινων σχέσεων που διαμόρφωσε ο καπιταλισμός (που αν το είχαμε κάνει η κρίση του συστήματος θα είχε φανεί πολύ νωρίτερα), το 2010 ήρθε το Μνημόνιο. Που ένας πλαδαρός στη συνείδηση πολιτικός, ονόματι Πάγκαλος, το είδε σαν δώρο του θεού του και το κίνημα σαν την οικονομική καταστροφή του τόπου. Και όμως, σίγουρα είναι καταστροφή του μέχρι τώρα οικονομικού συστήματος στην Ελλάδα, με πρώτα θύματα τους εργαζόμενους και τη νεολαία, αλλά πριν απ' όλα είναι ηθική και πολιτιστική καταστροφή, πολύ μεγαλύτερων διαστάσεων από την οικονομία.
Γιατί τι σημαίνει για τη ζωή μας η «προεξόφληση μελλοντικής αξίας»;
Πρώτον, σημαίνει ότι ο άνθρωπος βρίσκεται αντιμέτωπος με το ερώτημα της αναγκαιότητας της ύπαρξής του. Η θεμελιώδης αρχή για την ισοτιμία των παραγωγικών δυνάμεων στο παραγόμενο αποτέλεσμα, δηλαδή εργασία και κεφάλαιο, αλλάζει. Οι ιδιοκτήτες του κεφαλαίου κατάφεραν να παράξουν προϊόντα χρήματος με μεγάλη κερδοφορία. Πόσο καταλάβαμε τη σημασία της εμφάνισης χρηματικών προϊόντων «προεξόφλησης μελλοντικής αξίας»; Μιας μελλοντικής αξίας που εξαρτάται από την ικανότητα του καθενός να εμφανίζει σε αυστηρά καθορισμένο χρόνο ένα ποσό χρήματος; Βιάζοντας κυριολεκτικά κάθε ανθρώπινη πραγματικότητα;
Η αλλαγή αυτή είναι μεγάλη. Έχει να κάνει με την ίδια την υπόσταση του ανθρώπου σαν απαραίτητο στοιχείο της διαδικασίας παραγωγής. Η αναμενόμενη διατροφική κρίση θα είναι το μεγαλύτερο στοίχημα στη διαδικασία της απαξίωσης του ανθρώπινου είδους. Θα γίνει κάτω από τη σημαία της προστασίας του πλανήτη, αλλά θα απομακρύνει για πρώτη φορά τον άνθρωπο από τις φυσικές πηγές διατροφής. Το κεφάλαιο αποσπώμενο από τον άνθρωπο, που είναι ο φυσικός του φορέας, ο κομιστής του, επιχειρεί μια παράλογη και ολοκληρωτική νίκη.
Όλη η αρχιτεκτονική της αριστεράς, ως πολιτικού εκφραστή των δυνάμεων της εργασίας, που χτίστηκε με την αυτοπεποίθηση που δημιούργησε το δίπολο «εργασία - κεφάλαιο», τίθεται σε αμφισβήτηση. Η κοινωνία αγωνιά να πάρει απαντήσεις και εμείς, στην προσπάθειά μας να προβάλουμε πολιτική λύση άμεσα, υποχρεωτικά ανακατευόμαστε στα αδιέξοδα της οικονομικής κρίσης του καπιταλισμού ως συστήματος. Ο γρίφος που έχουμε να λύσουμε είναι η προβολή άμεσης πολιτικής πρότασης και ταυτοχρόνως επεξεργασία «κυβερνητικού» χαρακτήρα προτάσεων, που θα αφήνουν στην άκρη την προσπάθεια του κεφαλαίου να εξασφαλίσει την εξουσία του στις νέες συνθήκες που διαμορφώθηκαν στον πλανήτη, με την εμφάνιση νέων διεκδικητών στη μοιρασιά, με την κλιματική αλλαγή και την εξάντληση φυσικών πόρων στρατηγικής σημασίας για το είδος ανάπτυξης που έχουμε γνωρίσει.
Ωστόσο αυτή τη φορά εμείς, οι δυνάμεις της εργασίας, έχουμε τη δυνατότητα περισσότερο από ποτέ να κατακτήσουμε την κυβερνητική εξουσία ακολουθώντας την τακτική της αποδιάρθρωσης του συστήματος από τώρα. Με την τακτική του να εμποδίζουμε στην πράξη της εφαρμογή των όρων που οι ταξικοί μας αντίπαλοι θεωρούν αναγκαίους. Έχουμε τη δυνατότητα, γιατί το κεφάλαιο ακολουθεί μια τυφλή και αυτοκαταστροφική -μοιραία- πορεία, ενώ εμείς σκεφτόμαστε. Και μπορούμε να προχωρούμε σε ενέργειες που δεν λαμβάνουν υπ'όψιν τη δική τους εξουσία. Για πρώτη φορά έχουμε αυτή τη δυνατότητα, όχι ως πείραμα, ως μια μεμονωμένη ενέργεια, αλλά συστηματικά, έτσι ώστε, σιγά-σιγά ή γρήγορα-γρήγορα να τους εκτοπίζουμε. Το έδαφος της Ευρώπης και ιδιαίτερα της Ευρωπαϊκής Ένωσης εκ των πραγμάτων βρίσκεται πιο κοντά στη δυνατότητα αυτή από οποιαδήποτε άλλη μεριά του κόσμου. Προφανώς και δεν θα έχουμε τέτοιου επιπέδου εξελίξεις σε χώρες όπου οι γυναίκες βρίσκονται σε κατάσταση «πράγματος», «αντικειμένου». Και δεν είναι βέβαια περίεργο πως οι πιο συντηρητικοί φορείς στον χώρο της αριστεράς αρέσκονται να πιστεύουν ότι μπορεί μια επανάσταση να ξεκινήσει και από χώρες όπου οι γυναίκες φορούν τσαντόρ.
Εμείς, οι δυνάμεις της εργασίας, έχουμε τη δυνατότητα να αλλάζουμε τον τρόπο παραγωγής μπροστά στα μάτια τους, κάτω από τη μύτη τους, γιατί δεν μπορούν πλέον να αντιδράσουν. Μπορούν μόνο να χτυπάνε. Αλλά αυτό ποτέ δεν ήταν αρκετό για να αναστείλει κοινωνικές διαδικασίες. Τώρα πρέπει να σκεφτόμαστε συνεχώς. Να δρούμε συνεχώς. Να μη μιλάμε πολύ. Να μην αποκαλύπτουμε τα σχέδιά μας, παρά μόνο όσο είναι απολύτως αναγκαίο.
Έρχεται ή ώρα που το αγαπημένο τους χρήμα θα καταργηθεί. Και το δρόμο τον άνοιξαν μόνοι τους. Αυτοί έφτιαξαν το «πλαστικό χρήμα», το «μελλοντικό χρήμα», το ΜΗ-χρήμα. Αυτή είναι η μοίρα τους: Να μας ανοίξουν τον δρόμο για την ελευθερία του ανθρώπου από τον καταναγκασμό της εξουσίας του κεφαλαίου.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου